داروی کلروکین در این روز‌های پاندمی بیماری کووید-۱۹ به بحث روز محافل علمی تبدیل شده است و مخالفان و موافقان زیادی نیز دارد.

به بیان ساده می‌توان گفت این دارو با تداخل در pH مورد نیاز برای تقریباً تمامی فرایند‌های سنتز پروتئین و تشکیل وزیکول‌های داخل سلولی، همه فعالیت‌های یک سلول را کاهش می‌دهد که به طور کلی به صورت کاهش تمامی سایتوکاین‌ها و تولیدات سلولی و حتی فعالیت ویروس‌ها که به این سازوکارهای سلولی نیازمند هستند، نمود می‌یابد.

همانطور که در شکل‌ بالا می‌بینیم، تمامی فلش‌های قرمزرنگ مسیرهایی است که توسط کلروکین مهار می‌شوند.
کلروکین در ایجاد پاسخ ایمنی و فعال شدن سیستم ایمنی تداخل ایجاد می‌کند چون سایتوکاین‌های لازم برای ایجاد پاسخ و فعال شدن ایمنی ذاتی از طریق گیرنده‌های Toll-like را مهار می‌کند.

کلروکین خاصیت ضد ویروسی دارد چون در تمام مراحل ورود، تکثیر و جوانه‌زنی ویروس در سلول‌ها تداخل ایجاد می‌کند.
کلروکین ضد التهاب است چون در تولید سایتوکاین‌های التهابی و گیرنده‌های آنها تداخل ایجاد می‌کند و به این ترتیب در کاهش عوارض ناشی از طوفان سایتوکاینی نیز موثر است.

کلروکین به نفع برتری ایمنی سلولی است چون در کارکرد فاگوزوم تداخل ایجاد می‌کند و با نشت آنتی‌ژن‌های ویروسی به سیتوزول عرضه متقاطع (توسط MHC I) توسط سلول‌های عرضه کننده تقویت می‌شود.

نتیجه گیری:

استفاده از این دارو در اوایل بیماری به نفع کاهش گسترش عفونت ویروسی و به ضرر شکل‌گیری و فعال شدن پاسخ ایمنی مناسب و به ویژه ایمنی همورال است.

استفاده از این دارو در روز‌های واپسین بیماری به نفع کاهش بار ویروس و به نفع کاهش التهاب و عوارض ناشی از طوفان سایتوکاینی است.

دکتر احسان شجاعی‌فر
پژوهشگر طب پیشگیری و ایمنی‌شناسی

منابع:(۱)      (۲)      (۳)

استاتین خاصیت ضد التهابی دارد و در درمان بیماری‌های متفاوتی به‌کار می‌رود. حال پرسش‌هایی در زمینه امکان مفیدبودن آن‌ها برای درمان عفونت‌های حاد ویروسی از جمله آنفلوانزا و COVID-19 و خطرات احتمالی‌شان وجود دارد که در این مطلب به برخی از آنها می‌پردازیم:

- برخی از مطالعات بیان کرده‌اند که درمان با استاتین موجب کاهش پیامدهای قلبی-عروقی و احتمالاً مرگ در بیماران مبتلا به آنفلوانزا یا پنومونی می‌گردد. بنابراین ممکن است استاتین برای بیماران مبتلا به COVID-19 نیز مفید باشد.

- شواهد محدود و متناقض هستند. یک کارآزمایی بالینی نشان داده که مصرف استاتین از راه دهانی می‌تواند موجب کاهش مرگ در افرادی باشد که پنومونی داشته و از ونتیلاتور استفاده می‌کنند. اما نتایج یک کارآزمایی بالینی دیگر این نتیجه‌گیری را رد می‌کند.

- لازم به ذکر است که در مطالعات انجام شده آسیبی (harm) ناشی از استاتین گزارش نشده است. البته بیش‌تر مطالعات شامل بیماران مبتلا به عفونت‌های آنفلوانزایی و باکتریایی بوده‌اند و نه ویروس کورونا. برخی امکان مفیدبودن استاتین در درمان ویروس کرونای MERS را مطرح کرده‌اند.

- تأکید بر تداوم و تبعیت از درمان با استاتین‌ها در بیماران مبتلا به بیماری‌ قلبی- عروقی آترواسکلروتیک (ASCVD)، دیابت و آنهایی که در معرض خطر ابتلا به ASCVD هستند منطقی به نظر می‌رسد. به خصوص اینکه نرخ مرگ‌ومیر مبتلایان به کوید ۱۹ در این بیماران بالاتر است (در بیماران قلبی- عروقی ۱۰٫۸٪ و بیماران دیابتی ۷٫۳٪).

- گایدلاین‌های درمانی آمریکا استفاده از استاتین در بیماران بستری را توصیه کرده‌اند (راهنمای درمانی کوید ۱۹ در بیمارستان عمومی ماساچوست آمریکا)

لینک مقاله

دکتر جماعتی فوق تخصص ریه (و قائم مقام بیمارستان مسیح دانشوری یکی از مراکز اصلی درمان کرونا به حساب می‌آید) در یک ویدیوی کوتاه به بیان تجربیات‌شان در تشخیص و مدیریت بیماران مبتلا به کرونا ویروس جدید پرداخته‌اند که آن را در ادامه ملاحظه می‌کنید.

با توجه به افزایش موارد مسمومیت با الکل، دکتر سید رضا حبیب زاده (استادیار طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی مشهد) مروری کوتاه داشته‌اند بر مبحث مدیریت مسمومیت با الکل در اورژانس.

فایل صوتی را به مدت ۱۵ دقیقه بشنوید: 

دانلود شیوه‌نامه

انجمن متخصصین غدد درون ریز با همکاری انجمن روماتولوژی ایران، دستورالعملی را در رابطه با مصرف ویتامین D ارایه کرده است: 

نکات اصلی دستورالعمل به این شرح است:

- در شرایط بحرانی، به هیچ وجه نیازی به اندازه‌گیری آزمایشگاهی سطح سرمی ویتامین دی نیست.

- در صورتی که طی چند ماه گذشته، در حال مصرف یک عدد ویتامین دی پنجاه هزار واحدی در ماه بوده‌اید، به همین صورت ادامه دهید: یعنی یک عدد ویتامین دی پنجاه هزار واحدی در ماه. این توصیه برای کودکان دو تا ۱۲ سال به میزان یک عدد ویتامین دی پنجاه هزار واحدی هر دو ماه یک بار است.

- در غیر این صورت، بدون نگرانی، فعلا برای مدت چهار هفته آینده هفته‌ای یک عدد ویتامین دی پنجاه هزار واحدی مصرف کنید.

لطفا توجه کنید که مصرف بیش از میزان تجویزی، می‌تواند باعث مسومیت با ویتامین D بشود. 

غربالگری و مدیریت بیماری کورونا ویروس COVID-19 در بیماران دیالیزی ( ۲۸ فوریه ۲۰۲۰)

برای شناسایی بیماران دارای COVID-19 بخش‌های دیالیز باید چه گام‌هایی بردارند؟
تریاژ سریع انجام شود و بیماران با عفونت مشکوک ایزوله شوند. بیماران باید قبل و یا بلافاصله بعد از رسیدن به بخش دیالیز شناسایی شوند.تاریخچه دقیق از بیماران گرفته شود.

دیالیز برای فرد مبتلا به COVID-19 چگونه باید انجام شود؟
بیش‌تر بخش‌های دیالیز اتاق ایزوله هوایی ندارند. به همین دلیل این بیماران در محیط سرپایی نباید دیالیز شوند. اگر دیالیز خانگی ممکن نیست، این افراد باید در محیط ایزوله هوایی در بیمارستان دیالیز شوند.

پس از مرخص‌شدن بیمار مبتلا به COVID-19 چکار باید کرد؟
درها را بسته نگه دارید. هنوز معلوم نیست که تا چه زمانی این ویروس در هوا باقی می‌ماند. میزان زمان مورد نظر به تعداد دفعات عوض‌شدن هوای اتاق بستگی دارد. اگر تعداد دفعات معلوم نیست، ۲۰۷ دقیقه صبر کنید.

برای آمادگی در برابر COVID-19 در بخش دیالیز چه کاری باید انجام داد؟
در اتاق انتظار در مورد علائم آن اطلاعاتی نصب شود.
در مورد سوابق سفر و برخوردهای بیمار سؤال شود.
سلسله مراتب در بخش تعیین شود.
وسایل محافظتی از جمله ماسک جراحی و محافظ چشم ارزیابی شود.
یک اتاق برای ایزوله‌کردن در نظرگرفته شود.

دانلود(PDF)

آیا بیماران مبتلا به کرونا، دچار علائم نورولوژیک نیز می‌شوند؟ دکتر افشار به بیان این نکته می‌پردازند که «سردرد» یکی از علايم بیماران مبتلا به کرونا است:

روش سوآپ حلق، نازوفارنکس و نمونه خلط برای کرونا‌ویروس

و در این ویدیو، دکتر سید محمد جزایری استاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران به بیان کلیاتی در مورد چگونگی نمونه‌گیری صحیح از بیماران برای ویروس کرونا می‌پردازند:

در این فایل صوتی دکتر علی عراقی فوق تخصص بیماری های ریه به پاتوفیزیولوژی سندرم دیسترس تنفسی ARDS می‌پردازند.

همانطور که می‌دانید، درصدی از بیماران مبتلا به کرونا دچار ARDS می‌شوند و بنابراین آشنایی همکاران پزشک با این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد.

این فایل صوتی (حدود ۲۵ دقیقه‌ای) را گوش کنید: